W ramach Ekranu 1Piętra zapraszamy 10 grudnia (godz.18.00) na pokaz poruszającego dokumentu „Papież, który nie umarł” w reżyserii Tamary Elżbiety Jakżyny. Po projekcji spotkanie z twórcą filmu (wstęp wolny).
Tamara Jakżyna to autorka pierwszego rosyjskiego dokumentu poświęconego Janowi Pawłowi II „Nie bój się! Modlę się za ciebie!”. Jak sama mówi w jednym z wywiadów, decyzja o nakręceniu tego dokumentu, to efekt dłuższego procesu, który rozpoczął się od przeglądania starego notatnika. Później było tłumaczenie poezji Karola Wojtyły i powolne zaprzyjaźnianie się z Janem Pawłem II.
– Przetłumaczyłam jeden z wierszy i fragment „Magnificat” – utworu, który wywarł na mnie ogromne wrażenie. Znalazłam w nim coś takiego, co bardzo mi odpowiadało. I tak zaczęłam czytać wiersze Wojtyły, jego dramaty, wystąpienia Jana Pawła II. Poczułam nagle, że papież jest mi potrzebny na co dzień. Gdy byłam zdenerwowana, miałam zły humor, sięgałam po jego książki i było mi lepiej – jak mówi reżyserka. W końcu przyszła decyzja o tym, że jednak trzeba zrobić film – Kiedy zaczęłam o tym poważnie myśleć, odkryłam, że Rosjanie nie bardzo wiedzą, kim jest papież. Jedni mówili: „papież to papież”. Niektórzy wiedzieli, że to Karol Wojtyła, ale nic więcej – albo niewiele więcej. Nikt tak naprawdę nie wiedział, kto to jest- podkreśla Tamara Jakżyna.
Po paru latach przerwy, autorka wróciła do Jana Pawła II i nakręciła film „Papież, który nie umarł”, który jest dokumentalnym tryptykiem składającym się, według określenia samej autorki, z trzech 50-minutowych warstw tematycznych. Pierwsza z nich zawiera wspomnienia znanych przedstawicieli życia religijnego, kulturalnego i politycznego na temat ich spotkań i relacji z Janem Pawłem II. Druga prezentuje sylwetkę Papieża zwracającego się bezpośrednio do każdego z nas ze swoim przesłaniem i nauczaniem. Trzecia zaś przedstawia jego osobę jako „ikonę” twórczości muzycznej Wojciecha Kilara.
Na pytanie jak Rosjanie odbierali jej film o Papieżu w wywiadzie dla Wojciecha Raitera z Katolickiej Agencji Informacyjnej odpowiedziała:
„Jedni z dużym napięciem oczekiwali na ukazanie się filmu, inni uważali, że film o papieżu jest w Rosji niepotrzebny, wręcz należy zabronić jego pokazów. Jednakże osoba Ojca Świętego jest tak potężna. Mówi on nam o rzeczach ważnych dla wszystkich, niezależnie od wyznania, narodowości, poglądów politycznych. Kiedy człowiek ogląda film dokonuje się przemiana, nie poglądów, ale stosunku do osoby papieża. Papież zwraca się do każdego z nas i każdy może znaleźć w jego nauczaniu nie tyle słowa, co rady, podpowiedzi, wyjaśnienia problemów egzystencjalnych dotyczących życia. Każdy człowiek potrzebuje odpowiedzi na te pytania: Kim jestem? Po co tu jestem? Jaki jest sens mego życia? Jak powinienem postępować? Co w ogóle robić w życiu?. W wielu wypowiedziach papieża, w jego pracach naukowych wykorzystanych przy realizacji filmu odnajdujemy odpowiedzi na te pytania. Zauważyłam, że na początku projekcji filmu, niektórzy widzowie są sceptyczni, ale pod koniec widownia jednoczy się. Widzowie zaczynają rozumieć, odczuwać i przeżywać to przesłanie jakie papież nam pozostawił.”
Powstał naprawdę frapujący, nietuzinkowy obraz, który koniecznie trzeba zobaczyć!
Tamara Jakżyna jest Rosjanką o polskim pochodzeniu, reżyserka filmów dokumentalnych i telewizyjnych, scenarzystka.
Ukończyła Instytut Telewizyjny na Wydziale Dziennikarstwa Moskiewskiego Państwowego Uniwersytetu im. Łomonosowa w Moskwie, ze specjalnością „pracownik literacki telewizji i radia, dziennikarz” (temat pracy dyplomowej „Polski Teatr Telewizji”), potem studia podyplomowe reżyserskie i scenograficzne. Ponad dwadzieścia lat pracowała w Telewizji Publicznej w Moskwie, w redakcji muzycznej (ma średnie wykształcenie muzyczne) oraz w zjednoczeniu twórczym „Ekran”. Oprócz ogromnej ilości programów artystycznych tworzyła cykle autorskie: „Muzyka w teatrze, kinie i TV” oraz „Muzyka i poezja”. W 1990 r. przyjęła propozycję pracy w Studiu Filmów Dokumentalnych i Popularno-Naukowych „Wozrożdenije”. Nakręciła tam szereg filmów, które zakupiły rosyjskie i zagraniczne stacje telewizyjne. W 1993 r. rozpoczęła pracę w studiu „Muzyka i film” na stanowisku dyrektora artystycznego. Z okazji 100- lecia kinematografii na zamówienie Telewizji Rosyjskiej produkowała programy do cyklu telewizyjnego „Reżyserzy kina światowego”, między innymi o Viscontim, Fassbinderze, Chabrolu i in.
W ostatnich latach współpracowała z Rosyjską Symfoniczną Orkiestrą Filmową, realizując cykl filharmoniczny „Muzyka ekranu na żywo”. Tamara Jakżyna pisze artykuły o muzyce, o specyfice pracy kompozytorów muzyki filmowej, o teraźniejszym stanie kina dokumentalnego oraz jego problemach. Prowadzi spotkania z filmem dokumentalnym w jednych z młodzieżowych centrów Moskwy. Obecnie najwięcej czasu poświęca promocji kultury polskiej w Rosji, w tym filmów. Jest tym zafascynowana – robi wywiady z polskimi reżyserami, pisarzami, muzykami, tłumaczy je na język rosyjski. Jest redaktorem – kuratorem działu „Polska” Międzynarodowego Literacko-Artystycznego i Kulturalnego pisma „Mecenat i Świat”. Raz w miesiącu w Domu Kina w Moskwie prowadzi Klub Filmu Polskiego, w którym prezentuje najlepsze polskie filmy młodym filmowcom i studentom wyższych szkół artystycznych.
Wybrana filmografia:
- 2012 – Papież, który nie umarł (tryptyk o papieżu Janie Pawle II)
- 2011 – „Człowiek. Szkice do portretu Sokratesa Iwanowicza Starynkiewicza”
- 2006 – nie ukończony film o baletmistrzu Borysie Ejfmanie
- 2005 – Nie lękaj się! Modlę się za ciebie! (dwuczęściowy dokument-esej o pontyfikacie Jana Pawła II)
- 2001 – Wasilij Rodionowicz Pietrow (film poświęcony 125. rocznicy urodzin znakomitego rosyjskiego basa Teatru Bolszoj)
- 1996 – Zbaw, Panie, lud twój (o rosyjskich śpiewach cerkiewnych XVII-XVIII wieku)
- 1995 – Było słychać w oddali … (о dziejach muzyki dzwonów na Rusi)
- 1994 – Słodkie marzenie (о kompozytorze P. I. Czajkowskim) – koprodukcja z Francją
- 1991-1993 – Dotrzeć do serca (trzyczęściowy film dokumentalny o kompozytorze A. Sznitkem)
- 1990 – Wibracje duszy (о artyście-malarzu Čiurlionisie)
- 1988 – Muzyka Eduarda Artiemjewa (dwie części)
- 1987 – Drogi miłości (w kooprodukcji z Armenią)
- 1986 – Dlaczego mnie to interesuje (dwuczęściowy film dokumentalny o kompozytorze Andrieju Pietrowie)
- 1984 – Muzyka w Teatrze im J. Wachtangowa
- 1984 – Droga do widza
- 1984 – Święto duszy
- 1983 – Pieśń o marzeniu
- 1982 – Śpiewamy poezję
- 1981 – Muzyka w filmach Eldara Riazanowa
