Kultura europejska powinna ponownie odkryć szacunek dla rozumu, ale pozbawiony roszczenia do swoistego „racjonalnego totalizmu”. Współczesność może odnaleźć przestrzeń, w której widać, że rozum nie stanowi jedynej płaszczyzny oceny i badania rzeczywistości – ocenił goszczący w czwartek (30.10) w Centrum Myśli Jana Pawła II prof. Vittorio Possenti.
Włoski naukowiec, autor wydanej przez Centrum Myśli Jana Pawła II książki „Rewolucja ducha” gościł w Centrum z wykładem „Wiara i rozum”, który odbył się w ramach prowadzonego przez Centrum cyklu „Karol Wojtyła Memorial Lectures”, prezentującego refleksję najwybitniejszych współczesnych intelektualistów w duchu nauczania papieża – Polaka.
Prof. Possenti skoncentrował się w swoim wystąpieniu na dwóch dokumentach papieskich, stawiających problem koegzystencji pomiędzy wiarą i rozumem: ogłoszonej w 1999 roku encykliki „Fides et ratio” Jana Pawła II oraz wystąpienia Benedykta XVI na Uniwersytecie w Ratyzbonie w 2006 roku. Stanowią one klamrę spinającą najważniejsze tezy nauczania Kościoła katolickiego na temat „dwóch skrzydeł, na których duch ludzki unosi się ku kontemplacji prawdy”, jak głoszą pierwsze słowa pamiętnej papieskiej encykliki sprzed 15 lat.
Zdaniem włoskiego filozofa, dzięki nauczaniu ostatnich papieży, epoka nowoczesna ponownie uświadamia sobie, że wiara i rozum nie stanowią osobnych i przeciwstawnych sobie narzędzi poznawczych, lecz ściśle ze sobą związane kroczą aktywnie na drogach ludzkiego życia i historii świata. Rozum poznaje i bada prawdę, a wiara związana jest nie tyle z abstrakcyjnymi ideami i pojęciami, co ściśle wiążę się z przełomowymi wydarzeniami w historii zbawienia. Wiara nie tylko przenika się z wiedzą, ale równocześnie tworzy zdolność do budowania nowej jakości relacji międzyludzkich. Objawienie prawdy w historii zawiera w sobie dialektykę pomiędzy tym, co jest widzialne i odkryte dla naszego poznania, i tym, co niewidzialne. Boskie objawienie to swoisty, linearnie zmieniający się cykl, biorący początek z Absolutu i kończący się w nim, na zasadzie opisanej przez Ojców Kapadockich i Aleksandryjskich: „Najpierw Bóg stał się człowiekiem, abyśmy również mogli stać się synami Bożymi” – przypomniał Possenti.
Gość Centrum Myśli Jana Pawła II wskazał, że nauczanie papieża-Polaka i jego następcy pozwala w dużej mierze przezwyciężyć europejskiej cywilizacji szkodliwą opozycję pomiędzy wiarą i rozumem, która trwała stopniowo od końca Średniowiecza, osiągając swój szczyt w czasach Oświecenia i XIX-wiecznym pozytywizmie. Nowoczesne ujęcie integrujące wiarę i rozum stanowi kluczową odpowiedź na istniejące wciąż w naszej sekularnej epoce materialistyczne przesądy, przywracając jako fundament cywilizacji trynitarny związek Boga, człowieka i świata.
Spotkanie, które prowadził wicedyrektor CMJP2 dr Michał Łuczewski odbyło się przy współpracy z Fundacją Konrada Adenauera.
